گردشگری جایگزین، واکنشی به گردشگری انبوه - مجله سرگرمی

اگر علاقمند به دریافت بهترین خدمات هزینه ویزای تحصیلی کانادا 2020 هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم ویزای تحصیلی کانادا، با دریافت مشاوره رایگان از مجربترین تیم مهاجرتی کانادا، بهترین مسیر را به سوی دانشگاه های کانادا انتخاب و طی کنید.

بسیاری از کشورهای دنیا مباحث زیست محیطی را در خط مشی خود بسیار مورد توجه قرار داده و به وسیله اقدامات مناسب و روابط صحیح سیاسی، زمینه تحقق اهداف گردشگری را فراهم می سازند.

توسعه پایدار امروزه در حوزه سیاستگذاری، اهمیت بسیاری یافته است. انتشار گزارشی در سال 1987 دولت ها را از بحران های زیست محیطی، آگاه نمود و سازمان هایی چون بانک دنیای و بانک توسعه آمریکا به تغییر رویکرد سیاستگذاری های خود پرداخته و بودجه بیشتری را به پروژه های مبتنی بر حفاظت اختصاص دادند و تمامی افراد و بخش ها که در سطوح گوناگون سیستم توسعه قرار داشتند، به ترویج گردشگری به عنوان صنعتی پایدار اقدام نمودند.

تغییرات در سطوح سیاستگذاری، منعکس نماینده تغییرات اجتماعی می باشد. درآمریکای شاقتصادی و اروپا، مباحث زیست محیطی، به طور بی سابقه ای در امر شکل گیری تصمیمات افراد دخیل است. بر اساس اظهارات سازمان حفاظت بین المللی، 83 درصد از مصرف نمایندگان آمریکایی جهت حفاظت از محیط زیست، عادات خرید و زندگی خود را تغییر داده اند.

امروزه آشکار نمودن ارزش های اجتماعی در کنار افزایش توجه و نگرانی نسبت به سلامتی و تندرستی و بالا رفتن استانداردهای آموزشی، سبب افزایش تقاضا برای اکوتوریسم و دیگر انواع سفرهای خاص به مقاصد غیر معمول گشته است. تحلیل گران پیش بینی می نمایند که با کوشش مشتریان به منظور خرید خدمات و پکیج ها یا فرآورده های حافظ محیط زیست، میزان تقاضای توریسم جایگزین افزایش خواهد یافت.

پیدایش توریسم جایگزین

توریسم جایگزین، پدیده ای پیچیده و مستلزم ریسک پذیری گردشگران برای سفر و اکتشاف در مناطق متروک، بیگانه، بکر و اغلب در کشورهای کمتر توسعه یافته است. این امر، پدیده ای جدید نیست؛ چرا که سال ها است که گردشگران، برنامه هایی را برای سفر به کشورهای اطراف و بازدید از مناطق حفاظتی حیات وحش و دیگر جاذبه های برجسته آفریقا، ترتیب می دهند؛ با این حال، این توریسم، در طی سال های اخیر توسعه یافته و از تمایل انفرادی به یک صنعت تبدیل شده است.

در سال 1980 رید پیش بینی نمود که در طی دهه های آینده، توریسم خاص، مهمترین بخش صنعت گردشگری خواهد بود. بدین ترتیب رواج توریسم جایگزین که ترکیبی از انواع گوناگون سفرهای خاص است، سبب محقق شدن این پیش بینی شد. شرکت های مسافرتی توسعه یافته، جهت تکمیل خدمات خود، به توسعه و سازماندهی تورهای جایگزین اقدام کرده و شماری از شرکت های متخصص در عرصه سفرهای جایگزین پدیدار شده اند.

تمایل به توریسم جایگزین، سبب ارائه برنامه ها و انجام اقدامات متنوع گشته است؛ از جمله اینکه در سال 1990 برای نخستین بار رشته اکونوریسم در مقطع فوق لیسانس در دانشگاه علوم و تکنولوژی آمریکای لاتین تأسیس شد؛ دو سال بعد، برنامه اکوتوریسم، مجدداً در دانشگاه سن فرانسیسکو ارائه گشت.

امروزه در سطح دنیای، سمینارها و کنفرانس هایی در زمینه ابعاد گوناگون اکوتوریسم، برگزار می شود؛ به علاوه، در این عرصه، روزنامه ها و مطبوعاتی نیز پدیدرا گشته اند؛ اکوتوریسم نیز به عنوان بخش خاص از بازار تورهای جایگزین محبوبیت بسیاری یافته است. رئیس برنامه اکوتوریسم در خصوص بودجه های تخصیص یافته به بخش حیات وحش دنیا چنین اظهار می کند:

امروزه مخاطبان من تنها مؤسسات تجاری گردشگری و گروه های حفاظت محیط زیست نیستند، بلکه سرمایه گذاران، مؤسسات سرمایه گذاری خارجی خصوصی، بانک دنیای و آزانس توسعه یافته بین المللی ایالات متحده آمریکا نسبت به برنامه ها و اظهارات من ابراز علاقه می نمایند

تنوع علاقه مندان، سبب درک بعضی از نقاط قوت و ضعف اکوتوریسم می شود؛ چرا که هر یک، این مفقوم را با علایق خود تطبیق داده اند. این گردشگران، طیف گوناگونی از افراد و علاقه مندان به حفاظت و توسعه جوامع را در بر می گیرند.

شکل گیری توریسم جایگزین

در سال 1989 سازمان دنیای گردشگری، کنفرانسی پنج روزه با موضوع توریسم جایگزین که آغازگر مباحثات بسیار در خصوص عناصر تشکیل دهنده توریسم جایگزین بود، برگزار نمود. فرایند تحقیق، توسعه و ترویج این نوع توریسم، بسیار ناهماهنگ بوده و به عدم شکل گیری مفهومی دقیق و روشن از توریسم جایگزین منجر گشت؛ چنین پیش بینی می شود که توریسم جایگزین نیز همچون توسعه پایدار، معانی متفاوتی برای افراد گوناگون داشته باشد.

توریسم جایگزین، عبارتی است کلی است که انواع گوناگونی از استراتژی های گردشگری را در بر می گیرد؛ اعضای آموزشگاه، آن را عمدتاً به عنوان توریسم مناسب، کم تأثیر، مسئولانه یا قومی توصیف می نمایند.

اگرچه هریک از این عنوان ها بر عناصر عملی یا تئوری متفاوتی، تأکید می نمایند، اما اغلب اوقات نیز به جای یکدیگر به کار گرفته می شوند و مصرف نمایندگان از تفاوت میان این عناوین آگاهی ندارند. حتی میان متخصصان گردشگری، اختلاف نظرات بسیاری وجود دارد و توریسم جایگزین، مترادف با اکوتوریسم و دیگر انواع گردشگری تلقی می شود.

توریسم جایگزین، پاسخی نسبت به توریسم انبوه

در حالت کلی، توریسم جایگزین، متضاد و نقطه مخالف توریسم انبوه بوده و مورد نقدها بسیاری از سوی اعضای آموزشگاهک قرار گرفته است؛ از این رو هواداران توریسم جایگزین عموماً بر مضرات نامشخص و نا متمایز توریسم انبوه تمرکز کرده و این نکته را به فراموشی می سپارند که توریسم انبوه، بدون برنامه و توریسم جایگزین همیشه برنامه ریزی شده نیست؛ بدین ترتیب در تقسیم بندی و تفکیک توریسم انبوه و جایگزین نیز به تعامل و ازتباط میان دو بخش توجه نمی شود.

به آن بخش از صنعت مدرن توریسم که جابه جایی و ارائه امکانات اقامتی و تفریحی با کمترین هزینه ممکن برای تعداد بسیاری از گردشگران توسط مؤسسات و آژانس های بزرگ مسافرتی اختصاص دارد، اصطلاحاً توریسم انبوه گفته می شود؛ این قبیل مؤسسات و آژانس های مسافرتی تحت برنامه های مختلف و پکیج های سازماندهی شده و قراردادهای مختلف با هتل ها، رستوران ها و دیگر سازمان های ارائه دهنده خدمات به گردشگران، به نقل و انتقال و خدمات رسانی به شمار زیادی از گردشگران داخلی و بین المللی اقدام می نمایند.

توریسم جایگزین، جانشینی برای توریسم انبوه نیست؛ بسیاری بر این باورند که شمار اندکی از گردشگران توریسم جایگزین که اغلب آن ها را افراد متمول تشکیل می دهند، سبب جلب منافع اقتصادی و در مقابل، ایجاد خسارت کمتر به محیط زیست طبیعی و بشری می گردند؛ با این حال، نمی توان انتظار داشت که توریسم انبوه، کاملاً متوقف شده و توریسم جایگزین، صندلی آن را به خود اختصاص دهد؛ چرا که کم بودن مقیاس و گستره پروژه های توریسم جایگزین و خاص بودن مشتریان، مانع از این می شود که جایگزین مناسبی برای توریسم انبوه باشد.

گردشگران توریسم جایگزین، بویژه افرادی که به لحاظ اجتماعی، آگاه و آگاه هستند، بخش کوچک و تخصصی بازار سفر را تشکیل می دهند. بخش مهمی از سفرهای جایگزین توسط مسافران کوله پشتی یا بی مقصد شکل می گیرد؛ این افراد، ممکن است از سپرده بسیار، ارث چشم گیر یا شغل پردرآمد برخوردار باشند؛ اما به هر حال صرفه جویی سبب تسهیل اقامت و سفر دراز مدت آن ها می شود.

توریسم جایگزین، در واقع مکمل توریسم انبوه است و الگویی برای توریسم تخصصی، فرهنگی یا مبتنی بر جوامع و حفاظت محیط زیست ارائه می کند. جوامع کشورهای کمتر توسعه یافته در خصوص اینکه چه کسانی از میهن بازدید نمایند و شرایط بازدید آنان چگونه باشد، تصمیم گیری می نمایند.

توریسم جایگزین به عنوان بخشی از الگوی اجتماعی حاکم

افراد و مؤسساتی که به بهره گیری تجاری از توریسم متناوب اقدام می نمایند آن را تنها بخشی از صنعت دنیای گردشگری تلقی می نمایند. توریسم جایگزین برای این افراد، یک فرصت بازاریابی است. این موضوع در دومین سمپوزیوم بین المللی اکوتوریسم که در سال 1990 برگزار شده بود، روشن گشت. اغلب شرکت نمایندگان در این سمپوزیوم را شرکت های اکوتوریستی آمریکایی که نگرش کاملاً تجاری نسبت به اکوتوریسم داشتند ، تشکیل می داد.

اعضای آموزشگاه و هواداران توسعه پایدار، رویکردی کاملاً متفاوت دارند. این افراد، توریسم جایگزین را مفهومی مجزا و منشأ آن را جنبش اجتماعی اخیر قلمداد می نمایند.

تعریف توریسم جایگزین به عنوان بخشی از الگوی زیست محیطی جدید، علی رغم اینکه ممکن است از دیدگاه برنامه ریزان توسعه، امری افراطی و غیر معقول به نظر رسد، اما به سبب پذیرش اصول توسعه پایدار، امری مقبول است. این نوع گردشگری، مهمترین اقدام رسمی توسعه پایدار در عرصه صنعت گردشگری می باشد. اکوتوریسم در شکل ایده آل یک فعالیت فلسفی و یک سیاست توسعه و محیطی است با این حال پیاده سازی توریسم جایگزین صحیح به ندرت صورت می گیرد.

نویسنده: رامین اسدی