طرح پژوهشی رئیس پژوهشکده توسعه و برنامه ریزی جهاددانشگاهی، در سطح کشور برگزیده شد - مجله سرگرمی

این طرح در سومین دوره معرفی برترین های پژوهش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که روز یکشنبه، پنجم دی ماه در محل پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، به عنوان برگزیده مورد تجلیل قرار گرفت.

آثار دریافتی در این دوره 168 مورد بود که طرح مذکور جزو 10 طرح برتر قرار گرفت.

مجری این طرح دکتر نجف قراچورلو معاون پژوهشی سازمان جهاددانشگاهی استان و رئیس پژوهشکده توسعه و برنامه ریزی جهاددانشگاهی و همکاران طرح نیز مهندس فرامرز نوری، دکتر جاوید قهرمانی و دکتر سعیده صمدزاد از اعضای این پژوهشکده هستند.

بر اساس این گزارش، در چکیده طرح بررسی عوامل مؤثر بر توسعه اقتصاد هنر در استان آذربایجان شرقی آمده است: ایجاد تعامل پویا در بخش ­های کلیدی جامعه یکی از مسئولیت­های کلیدی سیاستگزاران فرهنگی برای توسعه همه جانبه است و لذا رسیدگی به شرایط مالی فرهنگ و هنر و چگونگی به توسعه آن نیز درزمره وظایف آنان است. همانطور که ذکر گشت توسعه مالی هنر عبارت است از رشد همراه با افزایش ظرفیتهای تولیدی اعم از ظرفیتهای فیزیکی، انسانی و اجتماعی. در توسعه مالی هنر، رشد کمی تولید کالای هنری حاصل خواهد شد اما در کنار آن، نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهند شد، نگرشها تغییر خواهد کرد، توان بهره­برداری از منابع موجود به صورت مستمر و پویا افزایش یافته و هر روز نوآوری جدیدی انجام خواهد شد. به علاوه می­توان گفت ترکیب تولید و سهم نسبی نهاده­ها نیز در فرآیند تولید تغییر می­کند. توسعه مالی هنر امری فراگیر است و نمی­تواند تنها در یک بخش از هنر اتفاق بیفتد. در ایران تلاش برای همراه شدن با قطار توسعۀ هنر جهان در دهۀ اخیر آغاز شده، اما به کندی پیش می­رودکه استان آذربایجان شرقی نیز از این امر مستثنی نیست. یکی از اقدامات صورت گرفته، ورود رشتۀ اقتصاد هنر به دانشگاه­هاست. تعداد کتاب­های منتشر شده در ایران با موضوع اقتصاد و کارآفرینی هنر انگشت شمار است و وقتی موضوع را به هنر معاصر محدود کنیم، این عدد بسیار کمتر می­ شود.

همچنین تاکید شده است: مشاهدات حاکی از آن است که اقتصاد هنر در کشور ما علیرغم برخورداری از ظرفیت های بسیار، مغفول واقع شده است. درنتیجه، استان های کشور نیز تابع چنین شرایطی هستند. یکی از استان هایی که دارای پیشینه غنی بوده و اکنون نیز ظرفیت های هنری بسکمک دارد، استان آذربایجان شرقی است که به نظر می رسد اقتصاد هنر در آن از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. جمعیت آذربایجان شرقی پنج درصد جمعیت کل کشور را شامل می شود اما سهم مالی استان فقط 3.5 درصد از کل اقتصاد کشور است. علیرغم اینکه در طی دوره 1390 تا 1396، تعداد مؤسسات فرهنگی و هنری چندمنظوره استان به صورت میانه سالیانه 7/4 درصد کاهش یافته است اما در سطح ملی شاهد رشد 5/4 درصدی این نهاد هستیم. همچنین رشد میانه دوره 1390 تا 1396 درزمینه نمایش­های اجرا شده در حالی در استان به 1/13 درصد رسید که رقم مشابه در سطح کشور 6/6 درصد بوده است. در استان آذربایجان شرقی تعداد نگارخانه های فعال در سال 1396 با رشد 40 درصدی از 20 واحد در سال 1395 به 28 واحد افزایش یافته و رشد میانه دوره در این شاخص 7/6 درصد بوده است. بالطبع می توان برآورد کرد که سهم اقتصاد هنر استان در اقتصاد کشور نیز مقدار قابل توجهی نیست. همچنین آمارهای منتشرشده گویای این واقعیت است که سهم این استان از توسعه در بخش های جمعیتی، صنعتی، مالی و فرهنگی در دهه های اخیر سیر نزولی یافته است.

در قسمت نتیجه گیری این طرح نیز آمده است: عوامل موثر بر بر تقویت زنجیره ارزش هنر آذربایجان شرقی عبارتند از پرورش نیروی انسانی، حمایت و پشتیبانی نهادها جهت ارتقا و توسعه فعالیت های هنری، ایجاد تعاملات و بهبود روابط، کارکرد نوآوری در صنایع فرهنگی، توسعه کارآفرینی و نوآوری هنر، توسعه بازار هنر و محصولات هنری، ارزش­ افزایی در زنجیره ارزش هنر؛ همچنین چالش های اصلی در توسعه هنرهای تجسمی، نمایشی، سینمایی و موسیقی نیز عبارتند از تجهیزات و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، نگرش نامناسب به هنر و هنرمند، مسائل مالی هنرمندان و عدم سرمایه گذاری در آثارهنری به جهت ریسک بالا، موانع اجرای هنر، سرمایه گذاری و ریسک در فعالیت های هنری.

در قسمت نتیجه گیری تاکید شده است: عوامل مؤثر بر بهبود تولید و مصرف هنرهای تجسمی، نمایشی، سینمایی و موسیقی عبارتند از فرهنگ سازی و آگاه سازی، مدیریت صحیح عوامل در فعالیت­های مرتبط با هنر، غنی سازی ظرفیت انسانی با افزایش تحصیلات، کارآموزی، مهارت آموزی، تسهیل شکل گیری کسب وکارهای مرتبط با حوزه های هنری، حمایت مادی و معنوی از فعالیت های هنری.

همچنین در قسمت پیشنهادها و ارائه راهکارهای عملیاتی بر لزوم انجام موارد متعددی تاکید شده است که بخشی از آن به شرح زیر است:

حمایت از برگزاری سایر جشنواره­ های نمایشی، حمایت از تولید و اجرای برنامه­ های تئاتر خیابانی، حمایت از اطلاع رسانی و تبلیغات برنامه های نمایشی در قالب پایگاه اطلاع رسانی ایران تئاتر و پرتال­ های استان، حمایت از تولید و اجرای عمومی از طریق گروه­های دارای پروانه بزرگ ، میانه و کوچک در استانها، کمک به انتشار کتب تخصصی هنرهای نمایشی (آموزشی، تالیفی و ترجمه)، کمک به برگزاری کارگاه های آموزشی، کمک به اعزام گروه های نمایشی و برنامه های نمایشی به مجامع و جشنواره­ های بین المللی و هفته­ های فرهنگی، کمک به توسعه فعالیت شعب انجمن هنرهای نمایشی ایران در استان­ها، حمایت از توسعه فعالیت موسسات تئاتر حرفه ای تهران و استان­ها، حمایت از عرضه آثار نمایشی در قالب شبکه نمایش خانگی، حمایت از تولید و اجرای آثار نمایشی در تالارهای دولتی ، عمومی و خصوصی، اتخاذ رویکرد سیاستی آمیخته با توجه به مسائل فرهنگی اجتماعی، مالی و سیاسی، وجود حدی از مداخله دولتی (حاکمیتی) در قالب تدوین اهداف، سیاست ها و اقدامات، آگاهی ­بخشی به مردم در زمینه مصرف فرهنگی، مردمی ­کردن صنایع فرهنگی، خصوصی­سازی و توسعه صنایع فرهنگی، تشویق و حمایت از نوآوری، خلاقیت و آموزش های مرتبط و ...