روشی برای درمان پای ایکس و پرانتزی - مجله سرگرمی

با افزایش سن، باز هم راه رفتن ادامه دارد. با این حساب پاها یکی از بخش های مهم بدن محسوب می شود که دائماً در حال حرکت کردن هستند. شاید خیلی کم پیش بیاید که والدینمان یا خودمان توجهی به ساختار پاهایمان داشته باشیم. گاهی بعضی از افراد ساختار پاهایشان به گونه ای است که برایشان حسابی دردسرساز می شود. پای ایکس ( X) و پای پرانتزی، عارضه های دردسرسازی هستند که باید درمان شوند. نظرات دکتر علی ترکمان متخصص ارتوپدی و آسیب های ورزشی، فلوشیپ زانو و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران را در این مورد با هم می خوانیم.

پاها چگونه رشد می نمایند؟

زمانی که نوزادی به جهان می آید، در ابتدا پاهای او حالت پرانتزی دارد و به تدریج و در حدود دوسالگی این حالت از بین می رود. از حدود دوسالگی به بعد، پاها شکل ایکس ( X) به خود می گیرند. به تدریج با نزدیک شدن به سن حدود چهارسالگی این حالت کم می شود و در سن حدود نه سالگی، حالت ایکس بودن پا از بین می رود و کم کم پاها شکل طبیعی به خود می گیرند و صاف می شوند؛ اما در بعضی از افراد شکل پاها به حالت طبیعی برنمی شود که این مسئله می تواند مسائلی را برای فرد به وجود بیاورد.

نگاه دقیق به شکل پاها

برای آنالیز شرایط پاها، کودک باید درحالی که پاهای خود را جفت نموده است، بایستد و فرد دیگری در روبه روی او قرار بگیرد. چنانچه بین قوزک داخلی پاها در زمان ایستادن به صورتی که پاها جفت شده اند، حدود 10 تا 15 سانتی متر فاصله باشد، کودک به تغییر شکل پای ایکس مبتلاست. بعلاوه درصورتی که فاصله بین دو زانو زیاد باشد (بیش از 10 سانتی متر)، در چنین شرایطی پای کودک، دچار عارضه پای پرانتزی شدید است. چنانچه کودک به هرکدام از این اختلال ها مبتلا باشد، والدین باید برای آنالیز بیشتر، فرزندشان را نزد پزشک متخصص ارتوپدی ببرند.

چرا پاها صاف نیست؟

هنوز علت اصلی و معینی برای بروز اختلال در ظاهر پاها معین نشده است و تنها در بعضی از موارد نادر، نرمی استخوان شدید می تواند علتی برای ابتلا به این نوع اختلالات باشد ولی این مشکل، علت اصلی برای این موضوع محسوب نمی شود.

آدم های ایکس و پرانتزی!

افرادی که دارای پاهای ایکس هستند، معمولاً انعطاف پذیری زیادی در مفاصل پاهایشان وجود دارد. بعلاوه این دسته از افراد، کف پای صافی دارند، ضمن اینکه قوز پشت، یکی دیگر از ویژگی های این دسته از افراد محسوب می شود. افتادگی شانه هم می تواند از دیگر علائم ابتلا به عارضه پای ایکس باشد. این دسته از افراد در راه رفتن و نشستن دچار مشکل می شوند. افرادی که پای پرانتزی دارند، معمولاً این ویژگی ها در آن ها دیده نمی شود.

درمان لازم است؟

شاید این سؤال که آیا باید حتماً درمان در بچه ها انجام شود یا نه؟ فکر والدینی را که بچه های آن ها به پای پرانتزی یا ایکس مبتلا هستند، حسابی درگیر نموده باشد. در جواب به این سؤال باید گفت که اگر مشکل شدید یا حتی خفیف هم باشد، باید حتماً کودک را نزد پزشک متخصص ارتوپدی برای درمان برد.

زمانی که کودک زیر ده سال، در حال رشد بوده و تغییر شکل در پاها خفیف باشد، در چنین شرایطی باید تحت نظر متخصص ارتوپدی قرار بگیرد و هر چند وقت یک بار معاینه انجام شود. چنین کاری به این علت انجام می شود که اندازه پیشرفت یا کاهش مشکل مورد آنالیز قرار بگیرد. درمان در سنین زیر ده سال با استفاده از کفش مخصوص و زانوبند انجام می شود. این درمان هم برای پای پرانتزی و هم برای پای ایکس در نظر گرفته می شود.

درمان در سن بالاتر

بعد از سن ده سالگی، درمان متفاوت خواهد بود چون استفاده از زانوبند برای کودک در سن بالا چندان راحت نیست، به همین علت ممکن است پزشک متخصص ارتوپدی، جراحی را برای کودک در سن بالاتر در نظر بگیرد. البته موارد نادری هم وجود دارند که طی آن ها پاهای کودک به درمان های معمول (زانوبند و کفش) جواب نمی دهد و پزشک در چنین شرایطی جراحی را برای کودک توصیه می نماید.

برای درمان، پزشک در حدود سن شانزده تا هجده سالگی، یک طرف صفحه رشد استخوان را به شیوه ای خاص می بندد تا مشکل پا با این شیوه، اصلاح شود. اگر فرد دچار عارضه در این سنین، مشکل خود را برطرف نکند، درمان را باید در سن بالاتر دنبال کند.

درمان را تا سنین حدود پنجاه تا شصت سالگی نیز می توان انجام داد ولی هر چه سن فرد کمتر باشد، درمان راحت تر است. عمل جراحی که در سن بالاتر انجام می شود، روی خود استخوان خواهد بود و بعد از جراحی ممکن است در استخوان پا، پلاتین کار گذاشته شود تا استخوان بتواند جوش بخورد.

ترس از عمل جراحی

خیلی از والدین از اینکه فرزندشان در سن کم زیر تیغ جراحی برود، می ترسند و به همین علت به نوعی مانع از درمان فرزندشان می شوند، درحالی که عمل جراحی بستن صفحه رشد استخوان، یک عمل ساده است و درصورتی که پزشک متخصص ارتوپدی، چنین عمل جراحی ای را ضروری بداند، نباید مانع آن شد چون درمان برای فرد در سن بالا با مسائل بیشتری همراه است.

خستگی بی انتها

افرادی که دارای پای ایکس یا پرانتزی هستند، علاوه بر اینکه در سن بالا احتمال ابتلا به آرتروز شدید در آن ها بالاست، در سن پایین تر نیز مسائلی دارند. افرادی که پاهای آن ها پرانتزی است، عضلات بیرون ساق پا و ران آن ها دائما دچار کشش می شود، به همین علت این دسته از افراد، همواره از درد و خستگی در این نواحی در رنج هستند. افرادی که پای آن ها حالت ایکس دارد نیز با مسائلی روبرو می شوند این دسته از افراد به علت حالت پایشان، دچار احساس درد و خستگی دائمی در ناحیه داخل ساق پا و رانشان خواهند شد.

افرادی که پای آن ها حالت ایکس دارد، به علت برخورد زانوها به یکدیگر، نمی توانند به راحتی بدوند یا با سرعت راه بروند. دردها و ناراحتی های جدی در افرادی که پای آن ها پرانتزی یا ایکس است از حدود سی سالگی به بعد بروز می نماید و پیش از رسیدن به این سن، درد و ناراحتی کمی را احساس می نمایند. گاهی همین مسئله باعث می شود که افراد برای درمان خیلی دیر مراجعه نمایند؛ درست زمانی که زانوهایشان دچار خوردگی و ساییدگی شدید شده است.

حرکات اصلاحی چقدر مؤثر است؟

شاید خیلی از افراد تصور نمایند که می توان پای ایکس و پرانتزی را با حرکات اصلاحی درمان کرد، درحالی که حرکات اصلاحی نمی تواند درمان اصلی پای ایکس یا پرانتزی باشد. حرکات اصلاحی تنها می تواند به برطرف خستگی عضلاتی که دائماً تحت فشار قرار می گیرند، یاری کند.

محدودیت برای ورزش؟

بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند که ورزش باعث تشدید مسائل پای پرانتزی یا پای ایکس فرزندشان شود. این نگرانی والدین بی مورد است و ورزش تأثیری بر تشدید شرایط کودک نخواهد داشت، تنها آن دسته از بچه های که دچار پای ایکس هستند، ممکن است به علت ساختار پایشان و برخورد زانوها به یکدیگر تمایل چندانی به دویدن نداشته باشند.

مچ کج داری؟

خیلی از افراد تصور می نمایند که پای ایکس یا پرانتزی می تواند باعث فشار به ستون فقرات می شود، درحالی که ارتباط چندانی بین ستون فقرات و این مسائل وجود ندارد. افرادی که پای ایکس دارند، معمولاً با مشکل تغییر شکل در مچ پا روبرو می شوند، به همین علت علاوه بر درمان های اصلی، برای آن ها کفی طبی هم تجویز می شود تا مچ پا و کف پای صاف آن ها باعث بروز مشکل نشود.

درمان زودتر، عوارض کمتر

ابتلا به پای پرانتزی، شایع تر از پای ایکس است و خانم ها نسبت به آقایان، معمولاً بیشتر به این مشکل مبتلا می شوند. پای پرانتزی و افزایش وزن، می تواند باعث آرتروز و ساییدگی شدید در استخوان زانو شود. به عبارت روشن تر، افراد مبتلا به پای ایکس دچار ساییدگی و خوردگی در قسمت بیرونی زانو می شوند و در عارضه پای پرانتزی قسمت داخلی زانو، دچار خوردگی و ساییدگی خواهد شد. در نتیجه، درمان هر دو عارضه، پیش از آسیب رسیدن به زانوها لازم است. بعضی از افراد برای زیبایی اندام خود، اقدام به درمان این عارضه می نمایند ولی هدف اصلی درمان در چنین شرایطی، پیشگیری از آرتروز و ساییدگی شدید زانو در سنین بالاست.

ارتباط قنداق با زیبایی پا!

مسائلی که برای ساختمان اسکلتی بدن به وجود می آید باید تا حد ممکن قبل از بلوغ درمان شود. خوب است بعضی از باورهای درست و نادرستی را که دراین باره وجود دارد، بدانید.

چنانچه آرتروز در اثر ابتلا به پای ایکس یا پای پرانتزی به وجود بیاید، کار چندانی برای درمان آرتروز به ویژه در مراحل پیشرفته نمی توان انجام داد.

بعضی از افراد تصور می نمایند که علت ابتلا به پای ایکس یا پرانتزی به تغذیه مربوط می شود، درحالی که این باور نادرست است و ارتباط چندانی بین تغذیه با این مشکل وجود ندارد.

بعضی از افراد بر این باورند که در ابتلا به پای ایکس یا پرانتزی ارث نقش دارد، درحالی که عامل وراثت به صورت مستقیم نقشی در این مسئله ندارد اما دیده شده که در بعضی موارد، بچه های که به این مشکل مبتلا هستند، والدینشان نیز چنین مسئله ای دارند.

خیلی ها تصور می نمایند که قنداق کردن نوزاد می تواند مانع از ابتلای او به پای پرانتزی یا ایکس شود. این مسئله از نظر علمی موردآنالیز قرار نگرفته است، به همین علت نمی توان به صورت قطعی گفت که چنین مسئله ای صحت دارد.

درمان پای ایکس یا پرانتزی در سن پایین تر نتیجه بهتری را به همراه دارد؛ این باور کاملاً درست است.

بعضی از افراد تصور می نمایند که بد راه رفتن می تواند باعث به وجود آمدن پای پرانتزی یا ایکس شود. این باور نادرست است، درواقع تغییر شکل پا، باعث بد راه رفتن می شود.

درمان شکل غیرطبیعی پاها را نباید به تعویق انداخت چون هر چه درمان دیرتر انجام شود، عوارض ناشی از ابتلا به این شکل غیرطبیعی پاها، بیشتر خواهد بود.