چشمان ایرانی در تصرف قاب های خارجی، چرا عینک ایرانی نداریم؟ - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگار از ، عینک کالای پرکاربردیست، دنیای این کالا با طب، صنعت و مد پیوند خورده است. فریم یا همان قاب به عنوان نگه دارنده زوج عدسی (شیشه ها)، در کنار سایر اجزای تشکیل دهنده عینک نقش مهمی در ساختار آن دارند.

همه قاب عینک هایی که در خیابان طالقانی بیرجند، راسته بازار عینک فروش ها برای چشمان کمسو تجویر می شوند، وارداتی هستند. قصه بقیه عینک فروشی های ایران هم همین است، ایران فراوری نماینده قاب عینک نیست.

در تسخیر چشم بادامی ها و چشم آبی ها

عمده قاب های عینک از کشور های چین، کره، ایتالیا، فرانسه و به ندرت از کشور سوئیس وارد می شوند. کپی قاب های مارک دار را هم چین می سازد. طوری هم می سازند که تشخیصش از نمونه اصل مشکل است. چینی ها بالای 90 درصد بازار را اشباع نموده اند. این ها را فرهمند راد یکی از عینک فروشان خیابان طالقانی می گوید.

فرهمند راد در مورد دلیل فراوری نکردن قاب عینک در ایران معتقد است: ایران فناوری ساخت فراوری قاب را می تواند داشته باشد وآلیاژ آن را دارد.

از طرفی او معتقد است در شهر بیرجند امکان ساخت قاب عینک وجود ندارد. می گوید شهر کوچکی است و اطلاعات و تکنولوژی ساخت آن را ندارد. اما در تهران و شهر های بزرگ می توان قاب عینک فراوری کرد.

یعقوبی همکار فرهمند راد است. به گفته خودش 25 سال است که در این صنف کارمی نماید. او می گوید: اکثر قاب های بازار چینی هستند. با وجود اینکه در کشور دانش وحتی آلیاژ (تیتانیوم، آلومینیوم و کائوچو) ساخت قاب ها وجود دارد، اما کسی حاضر به سرمایه گذاری نیست که دلایل مختلفی دارد. تنوع طلبی ایرانی ها مشکل اصلیست. گران بودن دستگاه های فراوری و ترس از ورشکستگی به خاطر تورم های موجود نیز از دیگر عوامل است.

روایت یک ناکامی

اسداللهی که کار او نیز تعمیر، برش و نصب عینک است معتقد است در ایران آلیاژ ساخت قاب عینک موجود است، اما ساخت آن مقرون به صرفه نیست، زیرا چین قاب ها را با قیمتی مناسب فراوری می نماید. بیشتر قاب های موجود در بازار از کشور چین و کره هستند.

اسداللهی اهل حساب و کتاب است. با یک محاسبه سرانگشتی تعداد قاب های مورد احتیاج مردم شهر بیرجند در یک روز را به صورت حدودی به دست آورد. از نظر اودر شهر بیرجند حدود 20 عینک سازی وجود دارد. اگرهر کدام از آن ها روزانه 2 عدد عینک تحویل مشتری دهند در ماه حدود هزار عینک ساخته خواهد شد.

اسداللهی از کارخانه ای برایمان گفت که چندین سال پیش در ایران قاب عینک فراوری می کرد: حدود 20 سال پییش در استان یزد کارخانه ای وجود داشت که قاب هایی از جنس کائوچو فراوری می کرد. اما بعد از گذشت سه سال از آغاز به کار این کارخانه تعطیل شد. دلیلش را نمی دانم.

حدود دو دهه از تعطیلی این کارخانه در یزد می گذرد. نشانی از این کارخانه و مالکش را پیدا نکردم. اگرعاقبت این کارخانه به تعطیلی ختم نمی شد شاید امروز آن هایی که با قاطعیت در بازار دنبال خرید کالای ایرانی هستند پشت ویترین عینک فروشی ها با حسرت به سیطره کره ای ها و چینی ها بر بازار پرفروش عینک چشم نمی دوختند.

داستان یک موفقیت

امروزه هستند افرادی که علی رغم ورود هجمه بسیار زیاد کالا های وارداتی دست روی دست نگذاشته و با آن ها به رقابت پرداخته اند. شرکت قلم اتوماتیک صفا یکی از این نمونه ها است. دلایل موفقیت این شرکت برای آن دسته از افرادی که هنوز بر این باورند، تورم های موجود دربازار مانع از سرو پا کردن یک صنعت جدید در ایران می گردد قابل تامل است.

شجاعی نیا مدیرعامل شرکت قلم و اتوماتیک صفا می گوید: تا سال 92 کار فراوری اتوماتیک تحت لیسانس برند خارجی انجام می شد. درهمان سال به دلیل بحث تحریم ها و توافق نکردن با طرف اروپایی و زیاده خواهی در قرارداد هایشان فراوری اتوماتیک را متوقف کردیم..

اما هیچ چیز مانع تعطیلی شرکت در شرایط تحریم نمی شد. آن ها با برنامه ریزی، فراوری اتوماتیک را از نو آغاز کردند.

شجاعی نیا در ادامه گفت: از طریق تجربه پرسنل و کادر فنی، اتوماتیکی با شکل و شمایل جدید طراحی و نام کیان برای آن انتخاب شد.

اوایل سال 93 خط فراوری این اتوماتیک آغاز به فعالیت کرد. ابتدای کار تیراژ فراوری پایین بود و ماهانه به 200 هزارعدد می رسید.

بعد از ورود ماشین آلات خریدای شده از خارج خط فراوری مدرن و پیشرفته راه اندازی شد. بعد از یک مدت کوتاه تیراژ فراوری از 200 هزار به 700 هزار عدد اتوماتیک در ماه رسید. با گذشت یک سال نیز این رقم به یک میلیون و 700 هزار عدد تغییر کرد و با گذشت 2 سال فراوری، به تعداد 3 میلیون اتوماتیک رسید. در اواسط سال 96 هم فراوریات به ماهانه بیش از 5 میلیون عدد افزایش پیدا کرد.

افزایش فراوری و تقاضا در این سال ها به آسانی به دست نیامده بود. قطعا رقابت هووی ایرانی در بازار رنگین قلم و اتوماتیک آن هم با برند های خارجی احتیاجمند هوش مالی بود.

معرفی محصول، با برند جدید در بازار کار سختی است. اتوماتیک کیان باید با چین، کره و ژاپن رقابت می کرد. کوشش کردیم کیفیت محصول را افزایش و نواقص را برطرف کنیم.

رقابت سخت بود. حالا، اما شجاعی نیا از کار خود راضی است. خوشبختانه با وجود این حجم از فراوری هنوز هم از تقاضای بازار عقب هستیم. یکی از دلایلی که به موازات افزایش فراوری به فروش ما نیز اضافه کرده شد این بود که ما ایرادات را برطرف کردیم. این گونه نبود که افزایش فروش بر کیفیت تاثیر بگذارد.

او برای افرادی که معتقد اند در شرایط تورم نمی توان حوزه فراوری وارد و خط فراوری را راه اندازی کرد توصیه هایی دارد: در بحث فراوری که در کل صنایع می تواند عمومیت داشته باشد؛ برای اینکه بتوانیم با محصول وارداتی رقابت کنیم 2 مقوله وجود دارد یکی بحث قیمت گذاری و دیگری بحث کیفیت. کسی که می خواهد در بحث فراوری وارد گردد باید کیفیت را در نظر بگیرد به گونه ای که کالایش قابل رقابت با کالا های وارداتی باشد و قیمت گذاری هم باید تابع شرایط باشد و نباید توقع سود بالا داشته باشند.

می گردد؟ می توانیم؟

برگردیم به داستان عینک. برای رسیدن به جواب این سوال که چرا ایران سازنده این کالای پرکاربرد نیست؛ سراغ مدیرگروه مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه صنعتی بیرجند رفتم.

یعقوب پور ابتدا ویژگی های یک عینک خوب را تشریح می نماید: قاب عینک با توجه به اینکه بدنه و ساختار عینک را تشکیل می دهد؛ باید سبک، ضد حساسیت های پوستی، غیر قابل اشتعال در دمای کاری و تا حد ممکن در برابر دما و فشار، شکل پذیر، زیبا و ازاستحکام قابل قبولی برخوردار باشد.

او با اشاره به وجود ظرفیت های مطلوب رشته های دانشگاهی برای ساخت قاب عینک در کشور اضافه کرد: رشته های مهندسی مواد و متالورژی، مهندسی مکانیک و رشته های مرتبط با علم اپتیک و اپتومتری از شاخه های اصلی فرآیند ساخت قاب و شیشه های عینک هستند.

یعقوب پور در مورد تاریخچه مواد تشکیل دهنده این محصول گفت: پس از سال 1940 برای ساخت قاب های عینک، انواع پلاستیک ها و نایلون ها (زیلونایت، استات سلولز پروپیونات) مطرح شد.

بعد از آن هم مواد و آلیاژ هایی مانند آلومینیوم (به دلیل سبکی و نقطه ذوب پایین)، تیتانیوم و آلیاژ های آن (به دلیل سبکی، تنش پذیری بالا، خواص ضد حساسیت و عمر و دوام بالا) و فولاد (به دلیل مقاومت در برابر خوردگی) مطرح گشت.

روکش دهی و آبکاری قاب ها هم در این صنعت توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. فراوری قاب هایی با روکش پالادیم، طلا یا برلیم از جمله این موارد است.

به گفته یعقوب پور اخیرا استفاده از مواد کامپوزیتی زمینه پلیمری،فلزی تقویت شده با ذرات سرامیک PMC/MMC نیز مورد استقبال قرار گرفته اند. شکل پذیری، زیبایی، دوام وسازگاری با پوست از مهمترین دلایل استفاده از این نوع مواد است.

تکنولوژی نانو نیز جدیدا برای تقویت تمامی خواص بنیادین قاب ها از قبیل ارتقاء خواص استحکامی، شکل پذیری، جوش پذیری، پوشش دهی و زیبایی مطرح گشته است.

توان فنی ساخت قاب عینک را داریم

یعقوب پور معتقد است دانشگاه صنعتی بیرجند توان تکنولوژیک ساخت قاب های عینک را دارد. در صورت تعریف موضوع در نهاد های بالادستی و حمایت از انجام این قبیل پروژه های ملی، بخش فناوری آن کاملا در شهر بیرجند قابلیت عملیاتی شدن دارد.

مدیر گروه مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه صنعتی بیرجند ادامه می دهد بیرجند شهری با بافت دانشگاهیست. دانشگاه صنعتی بیرجند رشته های مهندسی مواد و متالورژی ومهندسی مکانیک را در کنار یکدیگر دارد. دانشگاه صنعتی بیرجند در بخش معرفی و آزمایش بر روی مواد، ایجاد فرآیند طراحی، تا ساخت قالب های مرتبط از ظرفیت مطلوبی برخوردار است. قابلیت انجام این پروژه وجود خواهد داشت به شرط همیاری بخش های اجرایی.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که پس چرا تا کنون نه در بیرجند و نه در هیچ جای ایران قدم محکمی برای ساخت قاب عینک برداشته نشده معتقد است: فراوری باثبات و پایای هرمحصولی احتیاجمند چندین مولفه اساسی است. ابتدا میزان احتیاجمندی جامعه به کالا و یا به عبارتی شناخت بازار هدف است که با توجه به احتیاج اغلب افراد جامعه به عینک چه در بخش صنعتی، یا عینک هایی که صرفا جنبه زیبایی دارند و یا عینک های طبی، فراوری این محصول توجیه پذیر است. از طرفی به رقابت پذیری و قیمت تمام شده محصول نیز باید توجه کرد.

یعقوب پور به یک اصل مالی عام که درباره فراوری همه کالای های داخلی صادق است اشاره می نماید: با توجه به اینکه کشور ما از چین، کره جنوبی، آلمان و بعضی کشور های پیرامونی بیشترین واردات را برای این محصول داشته است؛ در گام نخست برای حمایت از فراوری نماینده داخلی باید واردات ازمبادی قانونی و قاچاق از مبادی غیر قانونی محدود گردد و نظام منطقی و محاسبه شده ای برای ورود این محصول ایجاد گردد. قطعا فراوری در مقیاس انبوه و با کیفیت از عوامل اجرایی فراوری پایای یک محصول است و قاب عینک نیز از آن مستثنی نیست. پویش های مردمی اخیر شکل گرفته، در مورد مصرف کالا های ایرانی در سال رونق فراوری ملی در این مقوله تاثیر گذار است.

یعقوب پور می گوید: با توجه به توان علمی بسیار برجسته کشور و وجود متخصصین مرتبط با این فراوری عینک علت فراوری نشدن قاب عینک را می توان به کم توجهی به توان داخل، عدم هم افزایی تخصص های متفاوت درکنار یکدیگر (تیم های بین رشته ای) مبتنی بر طرح درخواست ملی و همزمان سهولت واردات و قاچاق این محصول از مبادی قانونی و غیر قانونی دانست.

عینک کیلویی چند؟

گزارش های غیر رسمی نشان می دهد سالانه 5 میلیون نفر در کشور احتیاجمند عینک طبی و 3 میلیون نفر احتیاجمند عینک آفتابی هستند. سالی، دو سالی یا کمتر و بیشتر فریم عینک شان را عوض می نمایند. ارزان ترین فریم های زیر سیصد هزار تومان نیستند و ما این بازار چند میلیاردی چشمان کم سویمان را دو دستی تقدیم چشم بادامی ها و و چشم آبی ها نموده ایم.

اگر قاب عینک ایرانی فراوری گردد حتما خواهم خرید. وحیده عینکی است. این را با قاطعیت می گوید: یاری به فراوری داخل است.

او البته معتقد است که قیمت این کالا باید متناسب با کیفیت محصول باشد. از نظر او حمایت معادله دوسویه است. با توجه به اوضاع مالی کنونی فراورینماینده و مصرف نماینده باید هوای یکدیگر را داشته باشند. مصرف نماینده با خرید کالای ایرانی و فراوری نماینده با کیفیت و قیمت گذاری مناسب.

بسوی عینک ایرانی؟!

قاب عینک تنها کالایی نیست که نمونه داخلی اش را نداریم. تنها کالایی هم نیست که توان فراوریش را داریم، اما فراوریش نمی کنیم. نبود قاب عینک ایرانی در بازار شاید نتیجه مجموعه ای از اراده ها، همت ها، توجه ها، غیرت ها و مسوولیت پذیری هایی باشد که نیستند. بخواهیم یا نخواهیم واقعیت این است: کمتر از 75 گرم فلز و 100 گرم شیشه را با قیمت های گزاف وارد می کنیم. در حالی که دانش فراوری محصول را داریم. در فقدان فراورینماینده داخلی واردنماینده محصول وارداتی را با هر قیمتی که بخواهد به مصرف نماینده می فروشد. آیا زمان بازنگری در این دور باطل فرا نرسیده؟

گزارش از راضیه یعقوبی

انتهای پیغام / ط آ