شهر سوخته ، اولین شهر جهان - مجله سرگرمی

شهر سوخته، بازمانده یک تمدن درخشان

در شرق ایران، 56 کیلومتری شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده ای که به زاهدان می رسد، بقایای دولت شهری باستانی در آرامش کویر خفته است. این شهر باستانی که اولین تمدن شهری در آن ظهور کرد، روی یک برآمدگی در میان دریاچه هامون و رود هیرمند ساخته شده است و به همین دلیل ماهیگیری یکی از منابع درآمد مردمان این شهر بوده است. قدمت این تمدن باشکوه باستانی که با عصر برنز تمدن در جیرفت همزمان است به بیش از 6000 سال قبل می رسد و در زمان اوج مهم ترین شهر و در واقع مرکز منطقه در عصر مفرغ بوده است.

یکی از اولین جمعیت های بشر یکجانشین، شهری ساخت که باستان شناسان می گویند به لحاظ بافت و برنامه ریزی شهری، جمعیت، اولین گردهمایی انسان هاست که می توان آن را شهر نامید. به عقیده باستان شناسان این شهر باستانی شرقی فلات ایران پیشرفته ترین شهر زمان خود بوده است.

شهر سوخته حدود 280 هکتار وسعت داشته است ودارای 5 بخش اصلی بوده است. بخش مسکونی به وسعت 80 هکتار در شمال شرقی شهر قرار داشته و شهر دارای یک بخش مرکزی و نیز بخش های صنعتی و بناهای یادبود و گورستان هم بوده است. مسکونی در شمال شرقی، نواحی مرکزی، بخش صنعتی، بناهای یادبود و گورستان می شد. براساس شواهد به دست آمده اطراف این شهر که در کنار دریاچه پرآب هامون و رودخانه هیرمند قرار داشته سرسبز بوده و با درختانی مانند بیدمجنون، افرا و سپیدار پوشیده شده بود.

زادگاه اولین های تمدن بشری

براساس یافته های باستان شناسانه، اولین شهر جهان زادگاه برخی از اولین های جهان بود که برای یک تمدن باستانی شگفت انگیز است. آثاری از معرق کاری، پارچه بافی، آهنگری، کفاشی، حصیربافی، جواهرسازی، سنگ تراشی و سفال گری از خرابه های این شهر به دست آمده است.

اما یافته ها شگفتی های دیگری را هم آشکار کرده اند از جمله اینکه این شهر باستانی سیستم آبرسانی و فاضلاب منظمی داشته که از سفال ساخته شده بود که از مهم ترین جلوه های مدنیت و شهرنشینی است. عجایب شهر بیش از اینهاست. جالب است بدانید اولین تصویر متحرک ساخته شده به دست بشر از این شهر کهن به دست آمده و تصویر بزی را نشان می دهد که به گیاهی نگاه می کند و از آن بالا می رود. از دیگر عجایب تمدن شهر سوخته این است که اولین چشم مصنوعی جهان در خرابه های آن پیدا شده و اولین جراحی مغز هم در این شهر اجرا شده است. شاید برای علاقه مندان بازی تخته نرد جالب باشد که بدانند بقایای بازی مشابهی در کاوش های باستان شناسانه پیدا شده است.

وجه تسمیه نام شهر سوخته

اولین کسی که پسوند سوخته را به عنوان شهر افزود، فردی بود به نام کلنل بیت که در دوران قاجار از این محوطه باستانی دیدن کرد و به دلیل وجود خاکستر در اطراف تپه های شهر تصور کرد این خاکسترها بقایای یک آتش سوزی هستند که باعث افول تمدن باستانی شده اند. اما عده ای دیگر از باستان شناسان عقیده دارند، با وجود اینکه دو آتش سوزی در این شهر رخ داده است اما مهم ترین دلیل زوال تمدن درخشان شهر حمله اقوام مهاجر و تغییر راستا رودخانه هیرمند بوده است و وجود خاکسترها به دلیل کوره های بسیاری بوده که در شهر فعال بوده اند چون صنعت در این شهر نقش پررنگی داشته است.

چند نکته برای سفر به شهر سوخته

از تاریخ و اهمیت تمدنی این شهر گفتیم و مطلب را با چند نکته به سرانجام می بریم که برای بازدید از این گوهر تمدنی ایران زمین لازم است به آنها توجه کنید، گفتیم که شهر سوخته در فاصله 56 کیلومتری زابل قرار گرفته است. پس اول باید به شهر زابل بروید و بهتر است با اتومبیل شخصی راهی سفر شوید. طبعا محل استقرار و اقامت تان باید در هتل ها، مسافرخانه ها یا خانه های بوم گردی شهر زابل باشد. منطقه زابل بسیار گرم است و نیمه دوم سال برای سفر زمان مناسب تری است و در نیمه اول سال برای در امان ماندن از گرمای طاقت فرسا بهتر است صبح زود یا بعد از غروب از شهر باستانی دیدن کنید و همراه بردن آب و کلاه آفتاب گیر را هم از قلم نیاندازید.

در نیمه اول سال از ساعت 8 صبح تا 12 ظهر و 4 بعدازظهر تا 8 شب می توانید از شهرسوخته دیدن کنید و در نیمه دوم سال از 8 صبح تا 12 ظهر و 3 بعدازظهر تا 7 شب. صبح جمعه هم امکان بازدید از سایت باستانی وجود ندارد. در برنامه ریزی سفر به این نکته توجه کنید که با توجه به فاصله 50 کیلومتری و وسعت منطقه، یک روز کامل را برای سفرتان به این منطقه در نظر بگیرید.

منبع:سـفـرزون