پروین خردمندترین بانوی شاعر ایرانی است - مجله سرگرمی

ادبا و علاقه مندان به شعر و ادب فارسی بر این باورند که دیوان پروین اعتصامی نمونه برجسته ادبیات تعلیمی است و در هر زمانی خواندنی است؛ زیرا شیوه درست زیستن را به انسان می آموزد. این مهم تحقق نمی پذیرد مگر آنکه کلام شاعر بر پایه خرد و عقل باشد.

پروین اعتصامی بر اهمیت نقش مادر و مسئولیت خطیر وی در تربیت فرزندی خردمند تأکید دارد. مادر در قصه های پروین، بر اساس خرد و تدبیر خود شیوه درست زندگی را به فرزندش یادآور می گردد. در حکایت کودک آرزومند این مهم آمده است.

در شعر معروف آرزوی پرواز، نیز شاهد نصیحت های خردمندانه مادر به کبوتر بچه هستیم که بر تدبیر و دوراندیشی در سایه کسب تجربه در زندگی تأکید دارد.

خردورزی و تدبیر در داستان مرغ زیرک از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ زیرا که در عنوان نیز تعیین است. پروین عامل فریب نخوردن مرغ و زنده ماندن او را در مقابل شکارچی زیرکی و دانایی وی می داند.

در مقابل از افراد بی خرد به عنوان اشخاصی یاد می نماید که در انجام کارها هیچ گاه پیروز نیستند. وی معتقد است که بی خردی موجب نابودی انسان است. بخشی از حکایت معمار نادان گویای این تفکر پروین است. در آن داستان بی خردی مورچه موجب فریب خوردن او می گردد و در دام مورچه خوار اسیر می گردد و این سبب نابودی اوست.

این بانوی شاعر، در منظومه تمثیلی کارآگاه به نتایج خردورزی اشاره دارد که مهمترین آن حل مسائل و عبور از سختی های زندگی است. وی معتقد است یک فرد دانا حتی می تواند با عقل و خرد از فقر رهایی یابد.

وی رشد و کمال را نیز از نتایج خردمندی می داند. در حکایت جولای خدا عنکبوت خردمندی وجود دارد که با کار و کوشش به کارش ادامه می دهد، هر چند که کار او ضعف ها و ایراداتی دارد؛ اما این عنکبوت به عنکبوت کاهل می گوید که عیب تو در خرد و اندیشه ات است که رشد نیافته است و بی خردی دارایی تو را از بین برده است.

اندیشه های محوری و مطلوب هر شاعری در اشعاری است که آرزوهای او را بیان می نماید. برمبنای پنج غزل پروین اعتصامی با شروع ای خوشا و ای خوش می توان به دنیا آرمانی شاعر دست یافت. مهمترین و پربسامدترین شاخص آرمانی در زندگی مطلوب پروین که در هر پنج غزل با تأکید تکرار می گردد، زندگی سرشار از خرد، علم و عقل و دانش است که خود از کودکی این راه را پیموده است و آن را از عوامل تحقق زندگی شایسته می داند.

به این ترتیب بر اساس همین نمونه های اندک می توان گفت که پروین گاه مستقیم خرد را می ستاید و به مقابله با جهل و نادانی برمی خیزد و خرد را تنها چراغ راهنمای زندگی فرد معرفی می نماید که فقط به یاری آن می توان موانع زندگی را از پیش روی برداشت و به معنای واقعی زندگی و کمال حقیقی دست یافت.

در بعضی از اشعار نیز به طور غیرمستقیم به نتایج خردورزی، مانند کسب تجربه، محتاط بودن در زندگی، عبرت گرفتن از گذشته، دوراندیشی و هشیاری در برابر دشمن اشاره دارد.

تأکید این شاعر اندیشمند بر جایگاه والای خرد به مقدار ای است که می توان وی را از برجسته ترین بانوان شاعر خردورز دانست که با چراغ خرد و تدبیر، راه سعادت و کمال حقیقی را به خواننده نشان می دهد.